BoF tipt AP over inzet gezichtsherkenning door de politie

De politie neemt het niet al te nauw met de regels rondom privacy en gegevensbescherming. Zo is er geen wettelijke grondslag voor de inzet van gezichtsherkenningstechnologie door politieagenten, en heeft de politie geen gegevensbeschermingseffectbeoordeling uitgevoerd voordat ze begon met experimenteren met ingrijpende surveillancetechnologie. Bits of Freedom heeft daarom aan de bel getrokken bij de Autoriteit Persoonsgegevens.

Dat schrijft de burgerrechtenbeweging in een persbericht.

Politie gebruikt al jaren gezichtsherkenningstechnologie en gaat inzet intensiveren

Bits of Freedom maakt zich zorgen over de gebrekkige controle op de inzet van gezichtsherkenning door de politie. Sinds 2016 maakt de politie gebruik van gezichtsherkenningstechnologie CATCH, een systeem om mensen te identificeren. Het systeem bestaat uit twee databases: CATCH Strafrecht en CATCH Vreemdelingen. CATCH Strafrecht bevat profielfoto’s van mensen -zowel Nederlanders als mensen buiten de EU- die verdacht worden van een strafbaar feit, of een misdrijf hebben gepleegd en hiervoor zijn veroordeeld.

In CATCH Vreemdelingen staan foto’s en persoonsgegevens van expats, uitwisselingsstudenten en asielzoekers die verplicht zijn om een visum of verblijfsvergunning in te dienen als ze langere tijd in ons land willen verblijven. Volgens de laatste cijfers bevat deze database 8 miljoen foto’s van ruim 6,5 miljoen mensen die van buiten de EU komen, zonder dat veroordeeld zijn voor een misdrijf.

Komend jaar wil de politie experimenteren met gezichtsherkenningstechnologie. Zo wil de politie nog een derde database toevoegen aan CATCH. Daarin worden foto’s en video’s van verdachten opgeslagen waarbij het nog niet gelukt is om de identiteit vast te stellen. Daarnaast wil de politie tests uitvoeren met het nieuwe systeem FaceF1nder. Daarmee kunnen agenten gezichten zoeken in grote hoeveelheden foto’s en video’s.

Deze regels overtreedt de politie

Bits of Freedom meent dat de politie bestaande privacy- en gegevensbeschermingswetgeving niet serieus neemt. Organisaties die (bijzondere) persoonsgegevens verwerken, zijn verplicht om een inventarisatie te maken om antwoord te geven op de vraag welke impact deze inbreuk heeft op de privacy van betrokkenen. Dit noemen we ook wel een Data Privacy Impact Assessment (DPIA) of gegevensbeschermingseffectbeoordeling.

Daarnaast moet de functionaris gegevensbescherming (FG), zeg maar de interne toezichthouder van een organisatie, betrokken worden bij initiatieven waarbij persoonsgegevens worden verzameld. Die moet oordelen of de plannen niet in strijd zijn met Europese privacywetgeving. Eventuele zorgen moeten in een adviesrapport gerapporteerd worden.

Tot slot vindt Bits of Freedom het kwalijk dat er geen specifieke wettelijke grondslag is voor de inzet van gezichtsherkenning door de politie. “De politie probeert dat gat nu te vullen met een door haarzelf opgesteld ‘Inzetkader gezichtsherkenning’. Daarin wordt de afweging of een bepaalde nieuwe toepassing acceptabel wordt bevonden,en dus kan worden ingezet,overgelaten aan een interne commissie”, aldus de burgerrechtenbeweging.

BoF slaat alarm bij de Autoriteit Persoonsgegevens

Uit documenten die Bits of Freedom heeft opgevraagd door een beroep te doen op de ‘Wet open overheid’, blijkt dat de politie geen DPIA heeft uitgevoerd voor de nieuwe toepassingen met gezichtsherkenningstechnologie. Ook ligt er geen advies van de functionaris gegevensbescherming op tafel.

Een zorgelijke ontwikkeling, zowel voor de effecten van de inzet van gezichtsherkenningstechnologie op onze samenleving als de positie van het interne toezicht bij de politie, zo meent BoF-beleidsadviseur Lotte Houwing. Daarom heeft haar organisatie de Autoriteit Persoonsgegevens getipt over deze ontwikkelingen. “Het is tijd dat er wordt opgekomen voor de rechten en vrijheden van burgers en het interne toezicht op niveau wordt gebracht”, zo zegt Houwing.

Politie hoeft van de minister niet te stoppen met inzet gezichtsherkenning

Joost Sneller (D66) stelde onlangs schriftelijke vragen aan demissionair minister van Justitie en Veiligheid Dilan Yeşilgöz-Zegerius over de wettelijke grondslag voor gezichtsherkenning. De bewindsvrouw schreef dat er weliswaar geen expliciete wettelijke grondslag bestaat voor de inzet van gezichtsherkenningstechnologie door de politie. Dat betekent volgens de minister echter niet dat er geen wettelijke grondslag bestaat voor de toepassing van technologie door de politie en dat de inzet ervan in strijd is met het legaliteitsbeginsel.

Waarborgen voor de inzet van gezichtsherkenningstechnologie door de politie zijn te vinden in de Politiewet 2012 en de Wet politiegegevens (Wpg). “Zo zijn in de Wet politiegegevens bepalingen opgenomen over de verwerking van bijzondere politiegegevens, zoals biometrische gegevens met het oog op de unieke identificatie van een natuurlijke persoon. Ook zijn in de Wet politiegegevens bepalingen opgenomen over het geautomatiseerd vergelijken van politiegegevens”, aldus minister Yeşilgöz-Zegerius.

De politie hoeft van de minister dan ook niet te stoppen met het gebruik of experimenteren van gezichtsherkenning. Sterker nog, de politica vindt het een goede zaak dat de politie experimenteert met nieuwe toepassingen. “Om effectief te kunnen zijn en blijven in opsporing moet de politie gebruik kunnen maken van nieuwe technologieën, waaronder gezichtsherkenningstechnologie. Eventuele experimenten vinden plaats binnen de daarvoor geldende wettelijke bepalingen”, zo schreef de minister aan de Tweede Kamer.

Mis niets! Meld je aan voor onze nieuwsbrief

Altijd op de hoogte van het laatste nieuws, acties en reviews.

Wij respecteren je privacy. Je informatie is veilig en je kunt je altijd gemakkelijk afmelden.

BoF tipt AP over inzet gezichtsherkenning door de politie - VPNGids.nl (1)

Anton MousAuteur

Privacy en securityredacteur

Politicoloog, historicus, webredacteur, copywriter: Anton is van vele markten thuis. Hij zet zijn schrijftalenten in voor VPNgids.nl om lezers op de hoogte te brengen van de laatste ontwikkelingen op het gebied van cybersecurity en privacy.